27 stycznia obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Holokaustu.

Święto uchwaliło w listopadzie 2005 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ. Na datę obchodów wybrano rocznicę wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau przez wojska sowieckie.

W tym roku przypada 76. rocznica wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau, 21. rocznica uchwalenia Deklaracji Sztokholmskiej, na mocy której powstała Grupa Robocza do Międzynarodowej Współpracy w Dziedzinie Edukacji, Pamięci i Badań nad Holokaustem (dziś International Holocaust Remembrance Alliance) oraz 16. rocznica uchwalenia przez Zgromadzenie Ogólne ONZ dnia 27 stycznia Międzynarodowym Dniem Pamięci o Holokauście.

27 stycznia 1945 r. żołnierze 60. armii Pierwszego Frontu Ukraińskiego otworzyli bramy KL Auschwitz. Więźniowie witali żołnierzy radzieckich jako autentycznych wyzwolicieli. Paradoks historii sprawił, że żołnierze będący formalnie przedstawicielami totalitaryzmu stalinowskiego, przynieśli wolność więźniom totalitaryzmu hitlerowskiego.

Wojska radzieckie otrzymały bliższe informacje o Auschwitz dopiero po wyzwoleniu Krakowa i w związku z tym nie były w stanie dotrzeć do bram KL Auschwitz przed 27 stycznia 1945 r.

W obozie macierzystym, Birkenau i Monowitz doczekało wyzwolenia około 7 tys. więźniów. Około 500 więźniów żołnierze radzieccy wyzwolili przed 27 stycznia, i wkrótce potem w podobozach KL Auschwitz: w Starej Kuźni, w Blachowni Śląskiej, Świętochłowicach, Wesołej, Libiążu, Jawiszowicach i Jaworznie,

W bezpośrednich walkach o wyzwolenie oświęcimskiego obozu macierzystego, obozu w Birkenau i obozu w Monowitz oraz miasta Oświęcim i okolicy, poległo ponad 230 żołnierzy radzieckich, wśród nich dowódca 472 pułku, pułkownik Siemen Lwowicz Biesprozwannyj. W większości spoczywają oni na cmentarzu miejskim w Oświęcimiu.

W obozie macierzystym i w Birkenau żołnierze radzieccy znaleźli około 600 ciał więźniów, zastrzelonych przez esesmanów w trakcie wycofywania się z Auschwitz, oraz zmarłych z wycieńczenia. Holokaust był zaplanowanym , zbiurokratyzowanym i opłacanym przez państwo procesem prześladowania i zamordowania sześciu milionów Żydów przez nazistowski reżim i jego kolaborantów. Początki Holokaustu sięgają dojścia do władzy przez nazistów w styczniu 1933 r., którzy postrzegali Niemców za “rasę wyższą,” jednocześnie uważając Żydów za gorszych i stanowiących zagrożenie dla tzw. niemieckiej wspólnoty rasowej.

NAJWAŻNIEJSZE FAKTY

1. Do 1945 r. Niemcy i ich kolaboranci zabili prawie dwie trzecie europejskich Żydów w ramach „ostatecznego rozwiązania”, nazistowskiej strategii mającej na celu wymordowanie Żydów w Europie.
2. Podczas Holokaustu celem ataków niemieckich władz były też inne grupy ze względu na ich rzekomą niższość rasową i biologiczną . Do grup tych zaliczali się Romowie (Cyganie), ludzie niepełnosprawni i inni, np. Polacy, radzieccy cywile oraz ludzie czarnoskórzy.
3. Niemieckie władze prześladowały też inne grupy z powodów politycznych, ideologicznych i behawioralnych. Wśród nich byli komuniści, socjaliści, Świadkowie Jehowy i homoseksualiści.

Holokaust był zaplanowanym, zbiurokratyzowanym i opłacanym przez państwo procesem prześladowania i zamordowania sześciu milionów Żydów przez nazistowski reżim orazjego kolaborantów. Słowo „holokaust” pochodzi z greki i oznacza „ofiarę całopalną”. Naziści, którzy doszli do władzy w Niemczech w styczniu 1933 r., uważali Niemców za „wyższą rasę” i twierdzili, że Żydzi – rzekomo „gorsi” – są obcy i stanowią zagrożenie dla tzw. niemieckiej wspólnoty rasowej.

Podczas Holokaustu celem ataków niemieckich władz były też inne grupy ze względu na ich rzekomą niższość rasową i biologiczną : Romowie (Cyganie), ludzie niepełnosprawni oraz niektóre ludy słowiańskie (Polacy, Rosjanie i inni). Inne grupy prześladowano z powodów politycznych, ideologicznych i behawioralnych, w tym między innymi komunistów, socjalistów, Świadków Jehowy i homoseksualistów.

Większość z nich żyła w krajach, które podczas II wojny światowej znalazły się pod niemiecką okupacją lub wpływem. Do 1945 r. Niemcy i ich kolaboranci zabili prawie dwie trzecie europejskich Żydów w ramach „ostatecznego rozwiązania”, nazistowskiej strategii mającej na celu wymordowanie Żydów w Europie.

Poza Żydami, uważanymi za największe zagrożenie dla Niemiec, naziści zamordowali około 200,000 Romów oraz co najmniej 250,000 pacjentów niepełnosprawnych fizycznie i umysłowo – głównie Niemców umieszczonych w zakładach – w ramach tzw. Akcji T4.

Gdy tyrania nazistów rozprzestrzeniała się po Europie, Niemcy i ich kolaboranci prześladowali i mordowali miliony innych ludzi. Ponad dwa miliony radzieckich jeńców wojennych zostało zabitych lub zmarło z powodu wygłodzenia, chorób, zaniedbania lub brutalnego traktowania. Niemcy obrali sobie za cel również nie-żydowską polską inteligencję, a także deportowali miliony polskich i radzieckich cywilów na roboty przymusowe do Niemiec i okupowanej Polski, gdzie pracowali i często umierali w straszliwych warunkach.

Od początku nazistowskiego reżimu niemieckie władze prześladowały homoseksualistów i innych, których zachowanie nie pasowało do narzuconych norm społecznych. Funkcjonariusze niemieckiej policji obrali sobie za cel tysiące przeciwników politycznych (w tym komunistów, socjalistów i członków związków zawodowych) oraz dysydentów religijnych (na przykład Świadków Jehowy). Wielu z tych ludzi zmarło wskutek uwięzienia i maltretowania.

Pierwsze obozy koncentracyjne miały często prowizoryczny charakter. Na fotografii uwieczniono apel więźniów politycznych na pokładzie statku używanego jako pływający obóz koncentracyjny. Obóz

We wczesnych latach nazistowskiego reżimu rząd narodowo-socjalistyczny zakładał obozy koncentracyjne, w których przetrzymywano prawdziwych i rzekomych przeciwników politycznych i ideologicznych. W latach poprzedzających wybuch II wojny światowej funkcjonariusze SS i policji więzili w nich Żydów, Romów oraz inne ofiary etnicznej i rasowej nienawiści.

Aby zgromadzić w jednym miejscu i nadzorować populację Żydów, a także aby ułatwić ich późniejszą deportację, Niemcy i ich kolaboranci tworzyli podczas wojny getta, obozy przejściowe oraz obozy pracy przymusowej . Niemieckie władze założyły też liczne obozy pracy przymusowej dla nie-Żydów – zarówno w tzw. Wielkich Niemczech i na terenach okupowanych przez Niemcy – których Niemcy planowali wykorzystać jako siłę roboczą.

Po inwazji na Związek Radziecki w czerwcu 1941 r. Einsatzgruppen i, później, zmilitaryzowane bataliony Policji Porządkowej przeszły za linie niemieckie, aby wykonywać operacje mające na celu masowe mordowanie Żydów, Romów, radzieckich urzędników państwowych oraz członków Partii Komunistycznej. Jednostki niemieckiego SS i policji, wspierane przez siły Wehrmachtu oraz Waffen SS, zamordowały ponad milion Żydów – mężczyzn, kobiet i dzieci – oraz setki tysięcy innych ofiar.

Między 1941 a 1944 r. nazistowskie władze wywiozły z Niemiec, z terenów okupowanych i z wielu sprzymierzonych ze sobą państw Osi miliony Żydów do gett oraz ośrodków zagłady (często nazywanych obozami śmierci), gdzie mordowano ich w specjalnie wynalezionych komorach gazowych.

W trakcie ofensywy w Europie przeciwko Niemcom prowadzonej w ostatnich miesiącach wojny, siły alianckie zaczęły napotykać i wyzwalać więźniów obozów koncentracyjnych. Aby uniemożliwić aliantom działania, straże obozowe z SS deportowały więźniów pociągami do dalszych obozów lub wyprawiały ich na przymusowe marsze, zwanymi często „marszami śmierci.” Trwały one do 7 maja 1945 r., kiedy to niemieckie siły zbrojne poddały się bezwarunkowo aliantom.

Dla zachodnich aliantów II wojna światowa oficjalnie zakończyła się w Europie następnego dnia, 8 maja, podczas gdy radzieckie siły ogłosiły swój „Dzień Zwycięstwa” 9 maja 1945 r.

Wielu ocalonych z Holokaustu znalazło schronienie w obozach dla wysiedleńców (dipisów) zarządzanych przez aliantów. Między 1948 a 1951 rokiem do Izraela wyemigrowało niemal 700,000 Żydów, w tym 136,000 żydowskich dipisów z Europy. Pozostali żydowscy wysiedleńcy wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych i innych krajów. Ostatni obóz dla żydowskich wysiedleńców zamknięto w 1957 r.

Zbrodnie popełnione podczas Holokaustu wyniszczyły większość społeczności europejskich Żydów i całkowicie wyeliminowały setki żydowskich społeczności w okupowanej Europie Wschodniej.