Co się wydarzyło 5 marca ?

Imieniny obchodzą: Adrian, Adrianna, Adriana, Fokas, Fryderyk, Gerazym, Jan, Jeremiasz, Konon, Krzysztof, Marek, Oliwia, Pakosław, Teofil, Wergilia, Wergiliusz, Wirgilia, Wirgiliusz i Wolimir

Kornwalia :  Dzień św. Pirana

Polska:

• Dzień Teściowej
• Dzień Geodety Europejskiego i Geoinformacji (od 2012 z inicjatywy Europejskiej Organizacji Geodetów z okazji 500. rocznicy urodzin Gerarda Merkatora)[1]
• Dzień Dentysty[2]

Wspomnienia i święta w Kościele katolickim[3][4] obchodzą:

• św. Hadrian (męczennik)
• św. Jan Józef od Krzyża (zakonnik)
• bł. Jeremiasz z Wołoszczyzny (również 5 kwietnia)
• św. Kiaran z Saigir (apostoł Irlandii)
• św. Konon (męczennik)
• św. Oliwia z Brescii (męczennica) (również 18 kwietnia)
• św. Piran (opat)
• św. Wirgiliusz z Arles (biskup)

Wydarzenia w Polsce :

1569 – Król Zygmunt II August ogłosił przyłączenie województwa podlaskiego do Korony Królestwa Polskiego.

1603 – Wojna polsko-szwedzka o Inflanty: zwycięstwo wojsk polskich pod wodzą hetmana Jana Karola Chodkiewicza w bitwie pod Rakvere.

1812 – Napoleon Bonaparte utworzył złożony z Polaków 5. Korpus Wielkiej Armii.

1863 – Powstanie styczniowe: zwycięstwo powstańców w bitwie pod Skałą.

1938 – Premiera filmu Królowa przedmieścia w reżyserii Eugeniusza Bodo.

1945:

• Stanisław Tołwiński został prezydentem Warszawy.
• Wojska 1. Frontu Białoruskiego zdobyły: Białogard, Gryfice, Kamień Pomorski i Stargard.

1953 – Ppor. Franciszek Jarecki uprowadził odrzutowy samolot myśliwski MiG-15bis i wylądował nim na duńskiej wyspie Bornholm.

1957 – Dokonano dokładnego wytyczenia granicy polsko-radzieckiej w dawnych Prusach Wschodnich, na Zalewie Wiślanym i Mierzei Wiślanej.

1960 – Dokonano oblotu szybowca SZD-25 Lis.

1964 – Premiera filmu wojennego Skąpani w ogniu w reżyserii Jerzego Passendorfera.

1973 – Koła Młodzieży Wojskowej zostały przekształcone w Socjalistyczny Związek Młodzieży Wojskowej, który wszedł w skład Federacji Socjalistycznych Związków Młodzieży Polskiej.

1984 – Premiera filmu Kartka z podróży w reżyserii Waldemara Dzikiego.

1992 – Hanna Gronkiewicz-Waltz została prezesem NBP.

1993 – Jarosław Kaczyński ujawnił tajną instrukcję UOP dotyczącą zakładania podsłuchów i inwigilacji partii politycznych.

2002 – Została zarejestrowana Platforma Obywatelska.

2006:

• Premiera 1. odcinka serialu telewizyjnego Ranczo w reżyserii Wojciecha Adamczyka.
• W Toruniu wykryto ptasią grypę u łabędzia. Był to pierwszy przypadek wirusa ptasiej grypy w Polsce. Niebawem potwierdzono, że ptak zarażony był groźnym dla ludzi wirusem typu H5N1.

Wydarzenia na świecie :

• Masakra bostońska na litografii z XIX wieku

  363 – Cesarz rzymski Julian Apostata wyruszył z Antiochii na wyprawę wojenną przeciwko Persom, w czasie której zginął.

1279 – Wielki książę litewski Trojden rozgromił w bitwie pod Aizakraukle armię inflanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego.

1329 – W Pampelunie odbyła się koronacja Joanny II z Nawarry i Filipa III na królową i króla Nawarry.

1496 – Król Anglii Henryk VII Tudor wydał włoskiemu żeglarzowi w służbie angielskiej Giovanniemu Caboto patent na odkrywanie nieznanych lądów.

1616 – Dzieło Mikołaja Kopernika De revolutionibus orbium coelestium (O obrotach sfer niebieskich) trafiło na kościelny indeks ksiąg zakazanych.

1684 – Powołano Świętą Ligę – sojusz Polski, Wenecji, Austrii i Państwa Kościelnego przeciw Imperium Osmańskiemu i Tatarom.

1770 – W Bostonie wojsko użyło broni palnej przeciwko demonstrującym przeciwnikom rządów brytyjskich (masakra bostońska).

1798 – Wojska francuskie rozpoczęły inwazję na Szwajcarię.

1804 – Dzień po wybuchu szybko stłumionego buntu więźniów irlandzkich, znanego jako rebelia w Castle Hill, gubernator Nowej Południowej Walii Philip Gidley King wprowadził stan wojenny na obszarze miasta Sydney.

1811 – Wojna na Półwyspie Iberyjskim: zwycięstwo wojsk brytyjsko-hiszpańsko-portugalskich nad francuskimi w bitwie pod Barossą.

1818 – W Neapolu odbyła się premiera opery Mojżesz w Egipcie Gioacchino Rossiniego.

1821 – Prezydent USA James Monroe został zaprzysiężony na drugą kadencję. Uroczystość została opóźniona o dzień z powodu złej pogody.

1823 – Michael Faraday po raz pierwszy uzyskał chlor w stanie ciekłym.

1824 – Wybuchła I wojna brytyjsko-birmańska.

1835 – Samuel Colt założył w Paterson w stanie New Jersey Patent Arms Manufacturing Company, gdzie rozpoczął produkcję rewolwerów.

1849 – Powstanie węgierskie: zwycięstwo wojsk węgiersko-polskich nad austriackimi w bitwie pod Szolnokiem.

1856 – W Szwecji uruchomiono pierwszy odcinek kolei normalnotorowej (Nora-Ervalla).

1860 – Modena, Parma, Romania i Toskania przyłączyły się w drodze referendum do Królestwa Sardynii.

1866:

• Biskupstwo Buenos Aires zostało podniesione do godności archidiecezji.
• Oddano do użytku budynek parlamentu w Oslo.

1868 – W mediolańskiej La Scali odbyła się prapremiera opery Mefistofeles Arrigo Boito do własnego libretta według Fausta Johanna Wolfganga Goethego.

1872 – Amerykanin George Westinghouse uzyskał patent na kolejowy hamulec pneumatyczny.

1876 – Ukazało się pierwsze wydanie włoskiego dziennika „Corriere della Sera”.

1888 – Węgier Sámuel Teleki jako pierwszy Europejczyk dotarł do Jeziora Rudolfa w Afryce.

1891 – Francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (307) Nike.

1893 – Hamad ibn Suwajni został sułtanem Zanzibaru.

1894:

• Francuski astronom Fernand Courty odkrył planetoidę (387) Aquitania.
• W Wielkiej Brytanii utworzono rząd lorda Rosebery’ego.

1898 – Konrad zu Hohenlohe-Schillingsfürst został premierem Austrii.

1903 – Deutsche Bank i rząd turecki zawarły porozumienie w sprawie budowy Kolei Bagdadzkiej, która miała połączyć Berlin z Basrą, w celu uniezależnienia się Niemiec od dostaw surowców drogą morską.

1907 – W Petersburgu zwołano Drugą Dumę liczącą 518 posłów, w tym 46 posłów polskich (35 posłów z Królestwa i 11 posłów z Koła Kresowego). Wydarzeniu towarzyszyło 40-tysięczna demonstracja, którą rozpędziły oddziały wojskowe.

1916:

• Płynący z Barcelony do Buenos Aires hiszpański liniowiec oceaniczny „Príncipe de Asturias” zatonął na wysokości brazylijskiego miasta Santos, w wyniku czego zginęło 445 spośród 588 osób na pokładzie.
• Założono hiszpański klub piłkarski RCD Mallorca.

1918 – I wojna światowa: Rumunia podpisała zawieszenie broni z państwami centralnymi.

1930 – Pandeli Evangjeli został po raz drugi premierem Albanii.

1931 – Powstała Komunistyczna Partia Wenezueli (PCV).

1933 – W wyborach parlamentarnych w Niemczech zwyciężyła NSDAP zdobywając 44% głosów.

1936:

• Dokonano oblotu brytyjskiego myśliwca Supermarine Spitfire
• Odbyła się 8. ceremonia wręczenia Oscarów.

1938 – Wojna domowa w Hiszpanii: rozpoczęła się bitwa koło przylądka Palos.

1940 – Biuro Polityczne KC WKP(b) podjęło decyzję o wymordowaniu ok. 25 tysięcy polskich jeńców wojennych.

1942 – W Szkocji przeprowadzono pierwsze praktyczne próby prototypu wykrywacza min wynalezionego przez poruczników Józefa Kosackiego i Andrzeja Garbosia.

1943 – Dokonano oblotu brytyjskiego myśliwca Gloster Meteor.

1945 – W wyniku brytyjskiego nalotu bombowego na Chemnitz zginęło około 4 tys. Osób.

1946:

• Na kanale La Manche zatonął w kolizji polski frachtowiec „Kielce”.
• W przemówieniu w Fulton w stanie Missouri Winston Churchill po raz pierwszy użył określenia „żelazna kurtyna”, określającego linię podziału Europy na blok wschodni i zachodni. Przemówienie to przyjmuje się za początek zimnej wojny.

1947 – W Norymberdze rozpoczął się proces prawników nazistowskiego wymiaru sprawiedliwości.

1949 – I wojna arabsko-izraelska: rozpoczęła się izraelska operacja „Uwda”, która doprowadziła do zajęcia całości obszaru pustyni Negew.

1950 – Naczelny dowódca UPA Roman Szuchewycz zginął podczas próby zatrzymania go przez NKWD w Biłohorszczu pod Lwowem.

1958:

• Dokonano oblotu radzieckiego bombowca Jak-28.
• Konstandinos Jeorgakopulos został premierem Grecji.

1960 – Kubański fotograf Alberto Korda wykonał najsłynniejsze zdjęcie Ernesto „Che” Guevary.

1961 – Rozpoczęto budowę kolei mauretańskiej.

1962 – George Borg Olivier został po raz drugi premierem Malty.

1966:

• Amerykański Boeing 707 rozbił się o górę Fudżi w Japonii, w wyniku czego zginęły 124 osoby.
• Austriacki wokalista Udo Jürgens z utworem Merci Chéri zwyciężył w 11. Konkursie Piosenki Eurowizji w Luksemburgu.

1969 – Gustav Heinemann został wybrany przez Bundestag na urząd prezydenta RFN.

1970:

• Premiera amerykańskiego filmu katastroficznego Port lotniczy w reżyserii Henry’ego Hathawaya i George’a Seatona.
• Wszedł w życie Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT).

1973 – 68 spośród 182 osób na pokładzie zginęło w katastrofie hiszpańskiego samolotu DC-9 pod francuskim Nantes.

1974 – Wojna Jom Kipur: ostatnie oddziały izraelskie wycofały się z zachodniej części Kanału Sueskiego.

1975 – 20 osób (2 policjantów, 8 cywilnych zakładników, 3 komandosów i 7 napastników) zginęło, a 12 zostało rannych w wyniku ataku palestyńskich terrorystów na hotel „Savoy” w Tel Awiwie i późniejszej akcji sił izraelskich.

1977 – Walijski kierowca Formuły 1 Tom Pryce oraz jeden z porządkowych zginęli w wypadku podczas wyścigu o Grand Prix RPA.

1978 – Uchwalono nową konstytucję ChRL.

1980:

• Premiera francuskiej komedii kostiumowej Skąpiec w reżyserii Jeana Girault i Louisa de Funèsa.
• Utworzono Park Narodowy Channel Islands w Kalifornii.

1982 – Radziecka sonda Wenera 14 wylądowała na Wenus.

1992 – Na konferencji ministrów spraw zagranicznych w Kopenhadze powołano do życia Radę Państw Morza Bałtyckiego (CBSS).

1993 – 83 osoby zginęły w katastrofie samolotu Fokker 100 linii Palair Macedonian w Skopju.

1999 – Premiera amerykańskiej komedii kryminalnej Depresja gangstera w reżyserii Harolda Ramisa.

2003:

• 17 Izraelczyków zginęło, a 53 zostało rannych w palestyńskim samobójczym zamachu bombowym na autobus w Hajfie.
• Urzędujący prezydent Robert Koczarian wygrał wybory prezydenckie w Armenii.
• Wszedł w życie Światowy Kodeks Antydopingowy.

2004 – Michaił Fradkow został premierem Rosji.

2006 – Odbyła się 78. ceremonia wręczenia Oscarów.

2007 – Przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości w Hadze rozpoczęły się przesłuchania w sprawie sporu o granicę morską między Nikaraguą a Hondurasem.

2008:

• 16 osób zginęło w wyniku zatonięcia przeciążonej łodzi na sztucznym jeziorze Farka pod Tiraną.
• Po 13 latach Bill Gates stracił pozycję lidera w rankingu najbogatszych ludzi na świecie według magazynu „Forbes” na rzecz Warrena Buffetta.

2009:

• 6 milicjantów zginęło w czasie rozbrajania ładunku wybuchowego pod Nazraniem w Inguszetii.
• Michael Jackson zapowiedział swój powrót na scenę i wyruszenie po 12 latach przerwy w trasę koncertową This Is It.

2011 – Pod Woroneżem w katastrofie samolotu pasażerskiego An-148 podczas lotu szkoleniowego zginęło 6 pilotów (4 rosyjskich i 2 birmańskich).

2013 – Maciej Berbeka, Adam Bielecki, Tomasz Kowalski i Artur Małek dokonali pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Broad Peak w paśmie Karakorum. W drodze powrotnej Berbeka i Kowalski zginęli.

2014 – W Japonii założono Park Narodowy Archipelagu Kerama.

2015 – Uzbrojeni ekstremiści z tzw. Państwa Islamskiego przystąpili przy użyciu buldożerów do niszczenia stanowiska archeologicznego w miejscu starożytnego miasta Kalhu w północnym Iraku.

Eksploracja kosmosu :

1959 – Wystrzelono amerykańskiego satelitę naukowego Explorer 2.

1979 – Amerykańska sonda Voyager 1 minęła Jowisza w odległości 280 tys. km.