Czy maseczki jednorazowe mogą być ponownie wykorzystane?
Maseczki chirurgiczne używane do zasłaniania ust i nosa w czasie epidemii COVID-19 są wyrobami jednorazowymi i w idealnym świecie po każdorazowym użyciu należy taką maseczkę wrzucić do zamkniętego kosza na odpady. Wiadomo jednak, że w idealnym świecie nie żyjemy, a stosowanie jednorazowych maseczek przez dużą część społeczeństwa powoduje powstawanie ton dodatkowych śmieci. Dlatego naukowcy zastanawiają się, czy maseczkę jednorazową można jednak wykorzystać ponownie.
Stanowisko WHO jest jasne. Maseczki medyczne przeznaczone są do użytku jednorazowego i tak trzeba je traktować. Odkażanie i ponowne użycie było dopuszczalne w czasach, gdy był krytyczny niedobór środków ochrony osobistej
Pojawiają się pierwsze badania, które pokazują, że pranie maseczek medycznych nie powoduje zmniejszenia ich skuteczności
W miarę jak koronawirus SARS-CoV-2 rozprzestrzeniał się po świecie, wiele państw podjęło decyzję o obowiązku noszenia maseczek np. w transporcie zbiorowym, sklepach czy w pracy. W Polsce maseczki zakładamy za każdym razem, gdy wychodzimy z domu, gdyż ich noszenie na zewnątrz (poza kilkoma wyjątkami) jest obowiązkowe.
Dużo osób decyduje się na zakup maseczek medycznych, które są alternatywą dla wielorazowego użytku maseczek z tkaniny. Maski medyczne są lżejsze, tańsze i można je kupić w większych zbiorczych opakowaniach.
„Maseczki medyczne przeznaczone są do jednorazowego użytku. Natychmiast po użyciu wyrzuć maskę, najlepiej do zamkniętego pojemnika” – rekomenduje WHO.
Nie zawsze jednak Światowa Organizacja Zdrowia miała takie zdanie. Podczas pierwszej fali pandemii, w kwietniu, gdy systemy ochrony zdrowia zmagały się z krytycznymi niedoborami środków ochrony osobistej WHO dopuszczało dezynfekowanie i ponowne używanie maseczek chirurgicznych.
Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków zezwoliła, w nagłych przypadkach, na odkażanie i ponowne używanie maseczek N95 przez pracowników ochrony zdrowia. O ile metody odkażania można zastosować w szpitalach, o tyle dla zwykłych ludzi jest to kłopotliwe.
Czy w warunkach domowych możliwe jest używanie tej samej maseczki chirurgicznej więcej niż raz? Organizacja Adios Corona, której członkiem jest m.in. francuski mikrobiolog Denis Corpet przekonuje, że tak.
Jak odkazić jednorazową maseczkę w domu?
Adios Corona to grupa naukowców, która publikuje na swojej stronie internetowej wyjaśnienia artykułów naukowych na temat SARS-CoV-2. Naukowcy dają też rady dotyczące bezpiecznego życia podczas epidemii.
Eksperci z Adios Corona zalecają umieszczenie jednorazowej maseczki po użyciu w papierowej kopercie i pozostawienie jej na siedem dni (dla ułatwienia można zapisać datę umieszczenia maseczki na kopercie). „Kilka badań naukowych pokazuje, że prawie wszystkie wirusy występujące na maseczce są 'martwe’ po siedmiu dniach” – przekonuje Corpet.
Jego słowa potwierdza badanie opublikowane w „Lancet” – tylko 0,1 proc. wirusów na zewnętrznej powierzchni maseczki było nadal wykrywalne po siedmiu dniach.
Warto wiedzieć, że metoda z „kwarantanną” maseczki jednorazowej nie sprawdza się u pracowników ochrony zdrowia, ze względu na to, że są narażeni na wyższe miana wirusa niż inni. Peter Tsai, który miał swój udział w projektowaniu maseczek N95 również popiera metodę siedmiodniowej kwarantanny dla maseczki. Przestrzega jedynie, że nie nie powinno się robić tak więcej niż 5-10 razy.
W rozmowie z AFP, Tsai powiedział również, że jednorazowe maseczki można umieścić w piekarniku, w temperaturze 70-75ºC – niezbyt wysokiej aby uniknąć stopienia plastiku, ale odpowiedniej do dezaktywowania wirusa.
Pranie maseczek jednorazowych?
Jeśli chodzi o pranie maseczek jednorazowych to tutaj zdania są podzielone. Tsai nie zaleca prania maseczek N95 w pralce z użyciem detergentu, ponieważ może to zniszczyć właściwości maseczki. Inaczej sprawa wygląda w przypadku jednorazowych maseczek chirurgicznych. Francuska organizacja praw konsumentów UFC-Que Choisir wyprała maski chirurgiczne w temperaturze 60ºC, wysuszyła je w suszarce i następnie wyprasowała. Po 10 takich cyklach maski nadal filtrowały co najmniej 90 proc. cząstek.
„Oprócz lekkiego sfilcowania, wyprane maseczki chirurgiczne były co najmniej tak samo wydajne, jak najlepsze maski z materiału” – mówił przedstawiciel UFC-Que Choisir.
„Wolałbym, żebyśmy po użyciu maseczki prali ją, zamiast nosić po kilka dni z rządu, jak to robią niektórzy” – tłumaczył.
Oprócz głosów mówiących, że z maseczek jednorazowych można korzystać więcej niż raz, są też takie, które zdecydowanie to odradzają.
– Mycie i pranie maseczki może potencjalnie spowodować wtórne zakażenie i dalszą transmisję wirusa, jeśli pranie nie zostało odpowiednie dobrane – mówił Kaiming Ye, szef wydziału inżynierii biomedycznej na nowojorskim Binghamton University. Dopóki nie ma więcej opublikowanych badań w tej sprawie, eksperci zalecają jednak korzystanie z maseczek jednorazowych raz i utylizację ich po zdjęciu z twarzy.